Những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Bình đã ra sức nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực và đã đạt được nhiều kết quả vượt bậc trên nhiều lĩnh vực. Tình hình chính trị - xã hội ổn định, kinh tế phát triển khá, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng lên; quốc phòng - an ninh được củng cố. Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền các cấp được nâng cao; cải cách hành chính, cải cách tư pháp có nhiều chuyển biến tiến bộ.

Đại biểu Lê Công Hữu phát biểu thảo luận

Việc triển khai, phát triển kinh tế - xã hội; đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng, giao thông, khu dân cư, các Dự án...; việc thực hiện chính sách xã hội, chính sách người có công,... được đại đa số người dân đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, thực hiện không thể tránh khỏi những ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, tinh thần của người dân do đó, xuất hiện nhiều trường hợp kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, chính sách xã hội, chính sách người có công,... Sự cố môi trường biển ở 4 tỉnh Miền trung xảy ra năm 2016 cũng làm phát sinh nhiều khiếu nại liên quan đến việc bồi thường đến nay vẫn chưa giải quyết xong. Bên cạnh đó, trong quá trình hoạt động một số cơ quan, địa phương còn để xảy ra sai phạm trong quản lý, gây thất thoát, lãng phí ngân sách Nhà nước làm mất lòng tin của nhân dân dẫn đến việc khiếu nại, tố cáo, phản ánh về cán bộ, công chức làm sai chính sách, tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đất đai, tài chính, thực hiện chính sách xã hội; thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, không xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật...

Theo số liệu báo cáo của ngành Thanh tra, năm 2022, các ngành, các cấp trong tỉnh Quảng Bình đã tiếp nhận 1.904 đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh của công dân, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 626 đơn (1.904/1.278). Trong đó: 202 đơn khiếu nại, so với cùng kỳ tăng 41 đơn (202/161 đơn); 207 đơn tố cáo, so với cùng kỳ giảm 71 đơn (207/278 đơn); 1.495 đơn kiến nghị, so với cùng kỳ tăng 656 đơn (1.495/839 đơn).

* Về kết quả giải quyết đơn khiếu nại: Qua xử lý, phân loại có 68 đơn khiếu nại đủ điều kiện thụ lý xem xét giải quyết. Các cơ quan hành chính đã giải quyết được 51/68 đơn, đạt tỷ lệ 75%. Hiện tại còn 17 đơn/17 vụ đang trong quá trình giải quyết.

* Về kết quả giải quyết tố cáo: Qua xử lý, phân loại có 34 đơn tố cáo đủ điều kiện thụ lý, giải quyết. Các cơ quan hành chính đã giải quyết được 26/34 đơn, đạt 76,47%. Hiện tại còn 08 đơn/08 vụ đang trong quá trình giải quyết. UBND tỉnh đang chỉ đạo Thanh tra tỉnh tăng cường rà soát, đôn đốc, hướng dẫn các cấp, các ngành tiếp tục giải quyết.

Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi vào ngân sách Nhà nước, số tiền 364.000.000 đồng, kiến nghị trả cho tổ chức: 4.633 m2 đất, trả lại cho cá nhân: 5.852m2 đất; kiến nghị chuyển cơ quan cảnh sát điều tra 01 vụ; kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm 03 tổ chức, 27 cá nhân; kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức kỷ luật đối với 06 cá nhân.

* Về kết quả giải quyết kiến nghị, phản ánh: Các cấp, các ngành đã tham mưu trả lời, giải quyết 1.461/1.495 đơn kiến nghị. Đạt tỷ lệ: 97,72%. Hiện tại, còn 34 đơn đang xem xét, xử lý.

Qua thực tiễn nhận thấy, thời gian qua công tác tiếp dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh đã được tổ chức triển khai khá đồng bộ; các cấp, các ngành đã có nhiều cố gắng trong công tác tham mưu giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến bồi thường sự cố ô nhiễm môi trường biển, tranh chấp đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, chính sách đối với người có công .... theo chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo UBND tỉnh bảo đảm kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, có lý, có tình, hạn chế tối đa việc xảy ra điểm nóng trên địa bàn tỉnh; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, củng cố niềm tin của dân đối với cấp uỷ Đảng, chính quyền.

Tuy nhiên, chất lượng tiếp nhận, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo thời gian qua vẫn còn những hạn chế nhất định, đó là: Sự phối hợp giữa của các cấp, các ngành trong việc giải quyết một số vụ việc khiếu kiện đông người, phức tạp, kéo dài chưa thống nhất, thiếu đồng bộ về vận dụng, áp dụng pháp luật…. Một số cấp uỷ, chính quyền cơ sở chưa quan tâm đúng mức việc kết hợp đối thoại với tuyên truyền phổ biến pháp luật cho nhân dân trong quá trình tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; Đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân do Thường trực Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh chuyển nhưng một số ngành, cơ quan chức năng nhưng chưa giải quyết chưa kịp thời; tình hình giải quyết đơn thuộc thẩm quyền còn chậm, còn quá hạn so với luật định; Việc tổ chức thực hiện Quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật nhưng việc thi hành vẫn còn chậm, thiếu cương quyết..., đặc biệt trong thời gian qua còn xảy ra việc một số công dân chưa am hiểu về quyền và nghĩa vụ, thẩm quyền giải quyết khi khiếu nại, tố cáo nên đã gửi đơn thư nhiều nơi, không đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết; một số vụ việc có dấu hiệu công dân bị các phần tử xấu kích động, lôi kéo, một số công dân lợi dụng quyền khiếu nại nhằm gây áp lực với chính quyền; một số vụ việc công dân khiếu nại không đạt mục đích chuyển sang tố cáo những người giải quyết hoặc ký quyết định, kết luận giải quyết.

Nguyên nhân thực trạng trên là: Do cơ chế, chính sách, pháp luật còn bất cập, thiếu đồng bộ, không theo kịp sự phát triển Kinh tế - Xã hội nhất là các chính sách, pháp luật về đất đai trong thời gian dài chưa được hoàn thiện đồng bộ, thiếu cụ thể và thiếu nhất quán. Công tác bồi thường thiệt hại, giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập. Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa lợi ích nhà nước, của doanh nghiệp với lợi ích của những người có đất bị thu hồi; Việc thường quan tâm đến tính cấp thiết của việc giải phóng mặt bằng để có được Dự án nhưng chưa chú ý những vấn đề xã hội nảy sinh sau khi thu hồi đất; Việc quy định giá đất quá thấp so với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường tuy có tác động tích cực tới việc khuyến khích nhà đầu tư nhưng lại gây ra những phản ứng gay gắt của người có đất bị thu hồi. Sự yếu kém, bất cập trong công tác quản lý đất đai cùng với một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức có những hành vi vụ lợi, nhũng nhiễu, thiếu công tâm trong quản lý, sử dụng đất đai, cấp Giấy chứng nhận QSD đất là nguyên nhân trực tiếp làm phát sinh những tranh chấp, khiếu nại liên quan đến đất đai.

Trách nhiệm của Thủ trưởng một số cơ quan hành chính về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo tại một số nơi chưa cao, còn đùn đẩy, né tránh trách dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo không có điểm dừng, khiếu nại, vượt cấp, kéo dài còn xảy ra.

Về giải pháp: Từ thực trạng trên, nhận định tình hình khiếu nại trong thời gian tới tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Để thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân trên địa bàn tỉnh đòi hỏi các cấp, các ngành phải nỗ lực hơn trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, quan tâm giải quyết dứt điểm các vụ việc còn tồn đọng và kịp thời giải quyết các vụ việc mới phát sinh, không để công dân bức xúc kéo đi khiếu nại đông người, vượt cấp, không để kẻ xấu xen vào lợi dụng kích động gây rối. Đây là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cấp bách nhằm góp phần giữ vững ổn định an ninh - trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, cũng là thước đo chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của mỗi cấp, mỗi ngành. Để đạt được mục tiêu đề ra đã nêu trên, hoạt động giải quyết khiếu nại trên địa bàn tỉnh, cần thực hiện tốt một số giải pháp như sau:

1. Tăng cường sự lãnh đạo của Cấp uỷ Đảng, sự phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể trong việc xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo; đặc biệt là phát huy vai trò, trách nhiệm quản lý, điều hành của người đứng đầu Cấp ủy, chính quyền các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo việc tham mưu giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo; thực hiện đồng bộ các giải pháp để giải quyết dứt điểm khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài, vượt cấp, trong đó coi trọng và phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên và các cá nhân có uy tín trong cộng đồng dân cư cùng phối hợp tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo; kịp thời giải quyết các điểm nóng mới phát sinh ngay từ cơ sở nhằm ngăn ngừa có hiệu quả các mâu thuẫn phát sinh gây mất đoàn kết dẫn đến đơn thư khiếu kiện. Bên cạnh đó, Giám đốc các sở, ngành, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố, thị xã tăng cường phối hợp với cơ quan Công an cùng cấp tiếp tục làm tốt công tác nắm tình hình về khiếu nại, tố cáo để chủ động kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chỉ đạo xử lý giải quyết kịp thời những vụ việc phức tạp, những đối tượng xấu gây rối an ninh trật tự.

  2. Hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến quyền và lợi ích của người dân, nhất là trong lĩnh vực đất đai, tài nguyên, đầu tư, tài chính, chính sách xã hội…, bảo đảm tính đồng bộ phù hợp thực tiễn. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát; khắc phục kịp thời sơ hở, yếu kém trong xây dựng chính sách, pháp luật, công tác quản lý nhà nước của các cấp, các ngành.

3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong cán bộ, công chức và các tầng lớp nhân dân, nhất là các chính sách pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống nhân dân như: Luật Đất đai, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành. Nâng cao nhận thức đối với cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu về tầm quan trọng của công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo chú trọng giải quyết triệt để từ cấp cơ sở.

4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Qua đó, đánh giá hiệu quả tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của đội ngũ cán bộ chuyên trách, gắn với đánh giá trách nhiệm, hiệu quả trong công tác chỉ đạo giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của Cấp ủy Đảng, chính quyền cấp cơ sở, nhất là những địa phương, đơn vị để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người, khiếu kiện vượt cấp. Từ đó, làm cơ sở đánh giá nghiêm túc, đồng thời xem xét xử lý nghiêm minh đối với CB,CC thiếu trách nhiệm, không chấp hành nghiêm sự chỉ đạo của cấp trên về giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo.

5. Tổ chức thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định xử lý về tố cáo đã có hiệu lực pháp luật và các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Chỉ thị số 26-CT/TU ngày 31/5/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo đã có hiệu lực pháp luật trên địa bàn tỉnh Quảng Bình.

(Bài thảo luận của đại biểu Lê Công Hữu)

Tổ đại biều huyện Tuyên Hóa  tại kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh khóa XVIII)