Thứ nhất, về trình tự, thủ tục soạn thảo NQ: Điều 23, Luật Ban hành văn bản QPPL của HĐND và UBND năm 2004 quy định: "Căn cứ vào tính chất và nội dung của dự thảo nghị quyết, cơ quan soạn thảo tổ chức lấy ý kiến của cơ quan, tổ chức hữu quan, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của nghị quyết". Quy định này vừa thể hiện tinh thần dân chủ, tôn trọng nhân dân, phát huy trí tuệ tập thể, vừa để NQ được ban hành mang tính khả thi cao. Qua thực tế cho thấy, một số cơ quan được phân công dự thảo NQ chưa thực hiện đầy đủ quy định này. Quy trình xây dựng một số NQ liên quan đến quy định các khoản đóng góp của nhân dân hoặc theo luật phải lấy ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp như mức thu học phí trong các trường chuyên nghiệp, đóng góp quỹ quốc phòng an ninh, giao thông nông thôn, quy định giá đất, đặt tên đường phố… cơ quan dự thảo nghị quyết mới lấy ý kiến của một số cơ quan, tổ chức có liên quan, chưa lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp như sinh viên, phụ huynh, các công ty, doanh nghiệp, bộ phận nhân dân chịu tác động của NQ.

Luật Ban hành văn bản QPPL của HĐND và UBND năm 2004 quy định cơ quan soạn thảo gửi hồ sơ dự thảo đến cơ quan tư pháp chậm nhất là 15 ngày trước ngày UBND họp để thẩm định và gửi đến Ban của HĐND chậm nhất là 15 ngày (đối với cấp tỉnh), 10 ngày (đối với cấp huyện) trước ngày khai mạc kỳ họp để thẩm tra, nhưng hầu như các dự thảo NQ đều chưa đảm bảo quy định này. Do việc gửi dự thảo NQ chậm nên cơ quan thẩm định và thẩm tra luôn bị động, không có đủ thời gian nghiên cứu để tham gia ý kiến, ảnh hưởng đến chất lượng các NQ của HĐND.
  

Thứ hai, về việc triển khai thực hiện NQ: Qua tìm hiểu, một số NQ của HĐND có nội dung đã được quy định cụ thể, chi tiết nhưng sau đó UBND cùng cấp ban hành quyết định với nội dung sao chép toàn bộ nghị quyết của HĐND.
 

Về vấn đề này, tại khoản 2, điều 5, Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2008 quy định rõ: "Văn bản quy phạm pháp luật phải quy định trực tiếp nội dung cần điều chỉnh, không quy định chung chung, không quy định lại các nội dung đã được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật khác". Đồng thời, tại điểm b, khoản 3, điều 3, Nghị định số 40/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 của Chính phủ về kiểm tra và xử lý văn bản QPPL cũng quy định: "Văn bản quy phạm pháp luật không quy định lại các nội dung đã được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật khác và bảo đảm thống nhất giữa văn bản hiện hành với văn bản mới được ban hành của cùng một cơ quan". Như vậy, việc UBND ban hành quyết định, trong đó quy định lại các nội dung NQ của HĐND cùng cấp là không đúng với quy định của hai văn bản trên.
  

Mặt khác, theo Luật Ban hành văn bản QPPL của HĐND và UBND năm 2004 thì văn bản QPPL của HĐND và UBND đều có hiệu lực sau 10 ngày (đối với cấp tỉnh), 07 ngày (đối với cấp huyện), 5 ngày (đối với cấp xã) kể từ ngày HĐND thông qua hoặc Chủ tịch UBND ký ban hành, trừ trường hợp ngay trong NQ, quyết định, chỉ thị có quy định ngày có hiệu lực muộn hơn. Thực tế có trường hợp NQ của HĐND đã được ban hành; sau đó, UBND tiếp tục ban hành quyết định để thực hiện, như vậy vô tình kéo dài thêm thời điểm có hiệu lực NQ của HĐND. Do đó, khi nội dung NQ của HĐND đã cụ thể, chi tiết thì việc ban hành Quyết định của UBND cần được nghiên cứu, xem xét theo quy định của pháp luật hiện hành.
  

Qua trao đổi trên đây, đề nghị các cơ quan được phân công soạn thảo, thẩm định, thẩm tra, thông qua và triển khai thực hiện NQ của HĐND cần lưu ý: Một là, cần đảm bảo đúng trình tự, thủ tục soạn thảo, ban hành NQ của HĐND, nhất là các NQ là văn bản QPPL. Hai là, NQ của HĐND nên quy định cụ thể, tạo thuận lợi cho bước triển khai thực hiện, trừ một số nội dung khó cụ thể hóa, khó phù hợp với nhiều đối tượng, nhiều địa phương. Ba là, để góp phần nâng cao chất lượng soạn thảo, thẩm định, thẩm tra, ban hành NQ của HĐND cần sớm thực hiện Thông tư số 47/2012/TTLT-BTC-BTP ngày 16/3/2012 của Liên bộ Tài chính và Bộ Tư pháp quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác xây dựng và hoàn thiện văn bản QPPL của HĐND và UBND.

Nguyễn Ánh Tuyên