Lý giải cho quan điểm này, đại biểu đề nghị cần làm rõ nội hàm, phạm vi, tính chất, cấp độ của “tiêu biểu” làm cơ sở chính xác để ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành đảm bảo sát thực tế, hiệu quả, nhất là định lượng được trong việc bình xét, và đảm bảo tỷ lệ một cách thực chất, tránh khen thưởng tràn lan, mất ý nghĩa của danh hiệu. 

Đại biểu Trần Quang Minh tại phiên thảo luận

Bên cạnh đó, đại biểu cũng góp ý thêm về tiêu chuẩn của khu dân cư tiêu biểu được đưa ra ở các điểm a, b, c, d; mục 1, Điều 27. Cụ thể: quy định phải là khu dân cư dẫn đầu trên tất cả các lĩnh vực: Chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, trật tự là chưa sát với thực tế đang diễn ra.

Vì vậy theo đại biểu, việc công nhận danh hiệu tiêu biểu cho khu dân cư chỉ cần dẫn dầu một số lĩnh vực, còn lại phải là xuất sắc và tính toàn diện được xem là nổi trội hơn so với các khu dân cư khác thì mới đảm bảo tính hợp lý. Việc quy định danh hiệu “ Tập thể lao động tiên tiến “ tại Điều 25 có các tiêu chuẩn đi kèm. Quy định tại điểm c, mục 1 định lượng: Có trên 50% cá nhân trong tập thể đạt danh hiệu “ Lao động tiên tiến “ và không có cá nhân bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên. Vì thế, đại biểu đề nghị đưa các tiêu chuẩn mang tính chất định lượng cho danh hiệu “ Xã tiêu biểu “; “ Phường, Thị trấn tiêu biểu “; “ Thôn, làng, bản, ấp, tổ dân phố tiêu biểu” như đối với khu dân cư tiêu biểu phải có ít nhất bao nhiêu hộ gia đình tiêu biểu, muốn đạt danh hiệu Xã, phường, thị trấn tiêu biểu thì phải đạt ít nhất bao nhiêu phần trăm khu dân cư trực thuộc tiêu biểu… 

Đại biểu chỉ ra thực tế nhiều danh hiệu như danh hiệu “ Gia đình văn hoá” và “Khu dân cư văn hoá” đã trở thành một biểu hiện của việc khen thưởng hình thức. Bên cạnh đó, đại biểu khẳng định khi thay thế Nghị định 122 cần phải có sự điều chỉnh, tính toán chi tiết, có căn cứ xác đáng, đảm bảo thuận lợi khi thi hành. 

Lý giải thêm cho việc cụ thể hóa tiêu chí xã tiêu biểu, đại biểu nêu lí do: Xã tiêu biểu cơ bản phải là xã đạt nông thôn mới nâng cao hoặc kiểu mẫu vì hiện nay tỷ lệ đạt nông thôn mới đang rất cao trong khi danh hiệu là vinh dự và đồng thời đó là danh hiệu nằm trong số ít mà phải suy tôn mới có chứ không phải là phổ biến, tương tự đối với làng, thôn, bản củng như vậy. Bên cạnh đó cần phải có tiêu chuẩn cụ thể đối với xã tiêu biểu, khu dân cư tiêu biểu đối với các xã miền núi khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng bãi ngang để đảm bảo tính tương thích với điều kiện đặc thù, 

Ý kiến cuối cùng, đại biểu nêu để đảm bảo chặt chẽ thì nên để lại tiêu chuẩn “gia đình gương mẫu có đóng góp lớn về công sức, đất đai vì trong thực tế có hộ gia đình có đóng góp, tuy nhiên, có người vi phạm pháp luật nên không đạt danh hiệu “gia đình văn hóa”…
 

Phòng Công tác Quốc hội