Đồng chí Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nguyễn Minh Tâm phát biểu tại buổi giám sát.

Cùng dự có ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan.
 
Theo báo cáo, tính đến ngày 31/7/2023, toàn tỉnh có 103.157 người tham gia BHXH, tăng 45,2% so với năm 2016; 841.582 người tham gia BHYT, đạt tỷ lệ 92,3%. Giai đoạn 2016-2022, công tác thu, thu nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tăng trưởng bình quân hàng năm 8,5%.

Hiện nay, BHXH tỉnh cơ bản đã khai thác triệt để 100% doanh nghiệp và lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Vì vậy, để tăng diện bao phủ BHXH, hoàn thành chỉ tiêu, kế hoạch của UBND tỉnh, BHXH Việt Nam giao, BHXH tỉnh đã tập trung các giải pháp đẩy mạnh phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Kết quả, đã có sự tăng trưởng vượt bậc về số người tham gia BHXH tự nguyện, đến hết tháng 07/2023 có 31.685 người tham gia, tăng 27.650 người, tăng gấp 6,8 lần so với năm 2016; đạt 7,3% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động khu vực phi chính thức (gấp 7,3 lần so với chỉ tiêu được giao năm 2021, gấp 2,92 lần so với chỉ tiêu đề ra đến năm 2025 tại Nghị quyết số 28-NQ/TW; gấp 3,65 lần so với chỉ tiêu được giao năm 2021, gấp 2,35 lần so với chỉ tiêu đề ra đến năm 2025 tại Chương trình hành động số 23-CTr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy).

Số người tham gia BHYT là 781.582 người (chưa bao gồm lực lượng vũ trang trên địa bàn tỉnh tham gia BHYT theo ngành và người lao động của tỉnh Quảng Bình tham gia BHYT ở các tỉnh khác), tăng 4.809 người so với cùng kỳ năm 2016, đạt tỷ lệ bao phủ dân số là 85,7%. Tính thêm khoảng 63.000 lao động gồm lực lượng vũ trang tham gia BHYT theo ngành, người lao động của tỉnh Quảng Bình đi lao động, tham gia BHYT ở các tỉnh khác thì dân số của tỉnh Quảng Bình tham gia BHYT là 841.582 người, đạt tỷ lệ bao phủ dân số là 92,3%. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận, cao hơn 0,55% so với chỉ tiêu được giao năm 2022 và trong 05 tháng cuối năm 2023 phấn đấu tăng 0,2% dân số tham gia BHYT là đạt chỉ tiêu được giao đến năm 2023 tại Quyết định số 546/QĐ-TTg ngày 26/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Thành viên đoàn giám sát nêu ý kiến.

Từ năm 2016 đến hết tháng 7/2023, BHXH tỉnh đã chi trả hơn 24.854 tỷ đồng BHXH, BHYT, BHTN; trong đó BHXH hơn 19.292 tỷ đồng, BHYT 4.677 tỷ đồng. Tính đến hết tháng 7/2023 tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh là 88,7 tỷ đồng.

Lãnh đạo BHXH tỉnh cũng báo cáo Đoàn giám sát, số lượt người hưởng BHXH một lần có xu hướng tăng qua các năm, cụ thể năm 2022 có 4.778 hồ sơ hưởng BHXH một lần (trong đó đối tượng BHXH tự nguyện đề nghị hưởng BHXH một lần là 561 hồ sơ, chiếm tỷ lệ 11,7%), tăng 2.048 hồ sơ so với năm 2016; số người nhận BHXH một lần tăng bình quân hàng năm trong giai đoạn 2016 - 2022 là 12,5%.

Tại buổi giám sát, lãnh đạo BHXH tỉnh có ý kiến về một số quy định của Luật BHXH, Luật BHYT chưa phù hợp với thực tiễn, như: Luật chưa bao phủ hết đối tượng có khả năng tham gia BHXH bắt buộc; thời gian tối thiểu đóng BHXH để hưởng lương hưu còn khá dài, chưa linh hoạt; chính sách BHXH tự nguyện chưa hấp dẫn; khó xác định, phân biệt giữa hành vi trốn đóng và chậm đóng nợ BHXH; trường hợp có thẻ BHYT khám chữa bệnh ngoại trú tại các phòng khám đa khoa, trạm y tế chưa được quỹ BHYT thanh toán; tình trạng thiếu thuốc thiết yếu, vật tư y tế trong phạm vi quyền lợi người bệnh có tham gia BHYT nhưng không được BHXH hoặc cơ sở khám chữa bệnh thanh toán.

Từ đó, cơ quan đã đề xuất, kiến nghị về việc sửa đổi Luật BHXH theo hướng Sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm nhằm tạo điều kiện cho người lao động có thời gian tham gia BHXH ngắn do không tham gia liên tục được, không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH nhưng vẫn được hưởng chế độ hưu trí, được quỹ BHXH chăm sóc khi hết tuổi lao động, giảm gánh nặng cho xã hội; Bổ sung chế độ thai sản trong BHXH tự nguyện nhằm tăng sức hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện, góp phần tăng nhanh diện bao phủ BHXH.

Phân tích nhiều khoảng trống về đối tượng tham gia BHXH, cơ quan cũng đề nghị bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tại Điều 2, gồm các đối tượng như sau: Chủ hộ kinh doanh cá thể; người quản lý, người điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng tiền lương; người có thu nhập nhưng không ký kết hợp đồng lao động. 

Cùng với đó, đề nghị sửa đổi điều kiện để người lao động hưởng chế độ BHXH một lần để hạn chế việc rút BHXH một lần và để người lao động khi đã thanh toán BHXH một lần có thể quay trở lại đóng BHXH, hưởng các quyền lợi, theo hướng: Tăng thời gian nghỉ chờ việc để thanh toán BHXH một lần; Quy định độ tuổi để thanh toán BHXH một lần; Chỉ thanh toán một phần trợ cấp BHXH một lần; mở ra hướng để người lao động đã thanh toán BHXH một lần có thể nộp lại phần đã thanh toán (có tính toán trượt giá theo thời gian) để tiếp tục tham gia đóng BHXH và hưởng lương hưu nếu có nhu cầu…  

Đại diện lãnh đạo BHXH tỉnh trình bày ý kiến.

Tại buổi giám sát, đại biểu Nguyễn Minh Tâm ghi nhận những nỗ lực của hệ thống BHXH tỉnh trong việc thực hiện chính sách  BHXH, BHYT – trụ cột của hệ thống an sinh xã hội đồng thời đề nghị các sở, ngành liên quan tiếp tục phối hợp với BHXH trong việc triển khai tốt quy định của pháp luật về BHXH, BHYT nhằm bảo đảm quyền lợi của người thụ hưởng. Bên cạnh đó, nghiên cứu các giải pháp để người dân tham gia BHXH đa tầng, tiến tới bao phủ BHXH toàn dân một cách an toàn, bền vững và hiệu quả.

Tiếp thu các ý kiến, kiến nghị, đề xuất của BHXH tỉnh, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh khẳng định đây là những ý kiến sát thực, xác đáng trong quá trình tham gia ý kiến vào dự án Luật BHXH (sửa đổi) được trình QUốc hội vào Kỳ họp 6. 

Phòng Công tác Quốc hội