Đội ngũ nhân viên khuyến nông và thú y cơ sở trong những năm qua luôn được coi là “cánh tay nối dài” của ngành khuyến nông, thú y và đã có những đóng vào thành công chung của sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp và phòng, chống và khống chế dịch bệnh cho đàn vật nuôi, góp phần nâng cao đời sống của người dân nông thôn; được bố trí, tổ chức, hoạt động theo các quy định của Chính phủ, ngành nông nghiệp và HĐND, UBND tỉnh theo đó khuyến nông cấp xã, phường thị trấn có một cán bộ chuyên trách được Trạm Khuyến nông huyện, thị xã hợp đồng và trả lương, phụ cấp. Đối với ngành thú y mỗi xã, phường, thị trấn được hợp đồng một cán bộ thú y cấp xã. Cán bộ thú y cấp xã do Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn hợp đồng làm việc. Sau này, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp trực thuộc UBND các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục quản lý, sử dụng và chi trả phụ cấp cho các đối tượng này. Nhiều người đã có hơn 20 năm cống hiến cho ngành khuyến nông, thú y của địa phương. Đây là đội ngũ lao động có chuyên môn, trình độ từ trung cấp trở lên. Quá trình công tác hoàn thành nhiệm vụ, chấp hành tốt pháp luật, quy định của đơn vị và cấp cơ sở.

Quang cảnh kỳ họp

Năm 2019, thực hiện Nghị định số 34/2019/NĐ-CP của Chính phủ đội ngũ khuyến nông, thú y viên cơ sở trên địa bàn tỉnh thuộc diện giải quyết theo sắp xếp dôi dư, cụ thể: cán bộ khuyến nông và thú y viên cấp xã toàn tỉnh có 109 người, trong đó chỉ có thị xã Ba Đồn giữ lại 16 thú y viên cấp xã tiếp tục công tác; số khuyến nông, thú y cơ sở còn lại là 93 người được các địa phương cho nghĩ việc nhưng chưa có chế độ, chính sách hỗ trợ gì. Hiện tại cuộc sống của những người nghỉ việc do đã lớn tuổi, không có thu nhập, gặp rất nhiều khó khăn, đa phần sống dựa nhờ vào con cháu.

Cử tri qua nhiều lần kiến nghị các lần tiếp xúc với Đoàn đạị biểu Quốc hội, HĐND các cấp, các buổi tiếp dân của cấp tỉnh, cấp huyện suốt hơn 4 năm và được các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trả lời nhưng chưa thỏa đáng. Trong lần tiếp xúc cử tri trước kỳ họp này, cử tri huyện Quảng Trạch tiếp tục phản ánh, kiến nghị nội dung này khá gay gắt, nghi ngờ về tính minh bạch, sự công tâm của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và cán bộ trực tiếp giải quyết và mong mỏi các cơ quan chức năng sớm quan tâm giải quyết rõ ràng, dứt điểm.

Qua tìm hiểu tôi nhận thấy một số vướng mắc bất cập sau:

1. Mặc dù không thuộc phạm vi điều chỉnh theo Nghị định số 34/2019/NĐ-CP của Chính phủ nhân viên khuyến nông, thú y cơ sở trên địa bàn tỉnh vẫn trong diện giải quyết theo sắp xếp dôi dư. Đối tượng cho thôi việc là cán bộ xã và cán bộ không bán chuyên trách, KNTY không thuộc đối tượng này.

2. Nhân viên khuyến nông, thú y cơ sở đều có hợp đồng với Trung tâm dịch nông nghiệp và UBND xã đây là hợp đồng không thời hạn nhưng khi nghỉ việc không có thông báo chấm dứt hợp đồng bằng văn bản và không đảm bảo trợ cấp thôi việc.

Luật lao động đã quy định rõ người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho người lao động biết thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động và có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên

- Không có sự vào cuộc của các tổ chức đoàn thể trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động trong trường hợp này.

Trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, người sử dụng lao động phải trao đổi, nhất trí với Ban chấp hành công đoàn cơ sở. Trong trường hợp không nhất trí, hai bên phải báo cáo với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Sau 30 ngày, kể từ ngày báo cho cơ quan lao động biết, người sử dụng lao động mới có quyền quyết định và phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình. (Điều 38 LLĐ 1994 có hiệu lực tai thời điểm)

Nguyên nhân xảy ra tình trạng trên không chỉ do sự chồng chéo trong các quy định pháp luật mà còn do sự thiếu thống nhất trong quá trình thực hiện, thiếu sự phối hợp vào cuộc của các cơ quan liên quan trong việc giải quyết hợp đồng lao động, chế độ, chính sách cho cán bộ khuyến nông, thú y phải nghỉ việc. Bên cạnh đó còn do sự quản lý chưa chặt chẽ của cơ quan chủ quản là Trung tâm dịch nông nghiệp các huyện, thị xã, thành phố khi không thông báo, tuyên truyền, giải thích cụ thể, rõ ràng về sự thay đổi của cơ chế chính sách và đảm bảo quyền lợi của các đối tượng này khi phải nghỉ việc.

Trong khi đó cùng vấn đề này nhưng các tỉnh khác đã giải quyết đảm bảo chế độ chính sách cho các đối tượng này sau khi nghỉ việc, như Bắc Giang, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết quy định chính sách hổ trợ cho cán bộ khuyến nông, thú y cơ sở khi thôi việc; tỉnh Quảng Trị, Nghệ An, Đắc Nông còn đảm bảo phụ cấp và chế độ bảo hiểm cho đối tượng này.

Để tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trên và giải quyết, trả lời thấu đáo cho đội ngũ khuyến nông viên, thú y cơ sở đà bị thôi việc tôi xin kiến nghị, đề xuất một số vấn đề sau:

Một là: UBND tỉnh thành lập Ban rà soát thành phần có Sở Nội vụ, Sở Lao dộng Thương binh và xã hội, Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, Liên đoàn lao động tỉnh rà soát các văn bản ban hành của các cấp, Luật lao động qua các thời kỳ xác định rõ chế độ, chính sách của đội ngũ khuyến nông, thú y theo đúng quy định và thực tế của tỉnh để sớm giải quyết dứt điểm vấn đề này.

Khi có kết quả thông báo minh bạch, công khai trong quá trình thực hiện để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả và quyền lợi của người lao động. Thông báo cho người lao động về quyết định chấm dứt hợp đồng và giải thích rõ lý do.

Hai là: Để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu  phát triển nông nghiệp, nông thôn của và công tác phòng, chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi đề nghị các cấp có thẩm quyền đánh giá lại nhu cầu về dịch vụ khuyến nông, thú y của địa phương để từ đó đề xuất xây dựng mô hình khuyến nông, thú y mới phù hợp với tình hình thực tế, đảm bảo hiệu quả và bền vững. Đồng thời xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cấp quản lý để thực hiện hiệu quả hoạt động khuyến nông, thú y.

Việc giải quyết dứt điểm vấn đề chế độ, chính sách cho nhân viên khuyến nông, thú y cơ sở không chỉ là vấn đề cấp thiết mà còn thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với người lao động. Việc ban hành các chính sách hỗ trợ kịp thời sẽ góp phần ổn định xã hội, nâng cao tinh thần làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức và tạo điều kiện để phát triển nông nghiệp, nông thôn.

(Bài phát biểu thảo luận của đại biểu Trịnh Thanh Bình

Tổ đại biểu huyện Quảng Trạch tại kỳ họp thứ 19, HĐND tỉnh khóa XVIII)