Đại biểu Trần Quang Minh đề nghị cần xem xét bổ sung vào điểm e) Mục 2 của Điều 9 về Nghĩa vụ của nhà giáo. Ở nội dung này có quy định: Nhà giáo phải có nghĩa vụ: “ Tham gia xây dựng môi trường giáo dục an toàn, dân chủ, đổi mới, sáng tạo”, theo đó cần phải bổ sung thêm nghĩa vụ của nhà giáo củng như cán bộ quản lý giáo dục đó là phải xây dựng môi trường giáo dục “thân thiện” bởi lẽ đây là nội dung nằm trong phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã được phát động cách đây hơn 16 năm từ thời GS Nguyễn Thiện Nhân còn làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và cho đến nay đã khẳng định vẫn nguyên giá trị cũng như ý nghĩa, đồng thời muốn đạt được mục đích đó các thầy, cô giáo phải thân thiện trong dạy học, thân thiện trong đánh giá kết quả rèn luyện, học tập của học sinh, đánh giá công bằng, khách quan với lương tâm và trách nhiệm của nhà giáo, các thầy, cô giáo trong quá trình dạy học phải thân thiện với mọi năng lực thực tế của mọi đối tượng học sinh.

Đại biểu Trần Quang Minh góp ý dự thảo Luật Nhà giáo

Diễn giải thêm về nội dung này, đại biểu Minh khẳng định, trường học thân thiện là trường học có môi trường sống lành mạnh, an toàn, tránh được những bất trắc, nguy hiểm đe dọa học sinh; trường học có cơ sở vật chất đảm bảo các quyền tự nhiên thiết yếu con người: đủ nước sạch, ánh sáng, phòng y tế, nhà vệ sinh, sân chơi, bãi tập v.v… Trường học thân thiện còn thể hiện qua việc nhà trường tạo lập sự bình đẳng giới, xây dựng thái độ và giáo dục hành vi ứng xử tôn trọng bình đẳng nam nữ. Nghĩa vụ của nhà giáo trong xây dựng trường học thân thiện ngoài truyền thụ kiến thức còn phải chú trọng giáo dục kỹ năng sống, tạo môi trường và điều kiện để học sinh tìm hiểu, chăm sóc và phát huy các di tích lịch sử cách mạng, văn hoá ở địa phương, đồng thời phối hợp với cha mẹ học sinh để giáo dục các em, giáo dục cho học sinh những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống, biết quý trọng gia đình, độ lượng và bao dung, có tình yêu với quê hương, đất nước, trân quý, biết ơn sự hy sinh của các bậc cha anh với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của Bác Hồ.

Trong môi trường trường học thân thiện, học sinh sẽ cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thông qua sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động ngoại khóa, trong các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể vui mà học, chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt của thầy cô giáo, gắn chặt giữa học và hành, biết thư giãn khoa học, rèn luyện kỹ năng và phương pháp học tập, trong đó những yếu tố hết sức quan trọng là khả năng tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo...

Góp ý về chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo, đại biểu đề nghị đánh giá khách quan thu nhập bình quân của nhà giáo hiện nay so với các lĩnh vực khác trong xã hội, các nhóm cùng nghề để từ đó tham mưu cho Chính phủ quy định chi tiết thật phù hợp thực tế, đảm bảo chế độ ưu tiên nhưng phải bình đẳng, công bằng đối với các nhóm đối tượng ở trong ngành: nhất là chế độ thu hút nói chung, thu hút vùng miền nói riêng, phụ cấp ưu đãi nghề, ưu đãi trong các cấp học, chế độ biệt phái, điều động, chế độ nghĩ hè, hưu, lễ tết, đào tạo, bồi dưỡng, thanh toán tiền tàu xe...để tránh tối đa việc bất bình đẳng trong thu nhập củng như tạo kẻ hở, đặc quyền, đặc lợi từ đó sinh ra tiêu cực trong bố trí, điều động nhà giáo, trong đề bạt, bổ nhiệm cán bộ quản lý ngành giáo dục.

Theo đại biểu, việc ưu tiên đãi ngộ đối với nhà giáo là xứng đáng, tuy nhiên cần cân đối giữa giáo dục trong và ngoài công lập. Hiện nay, với chủ trương xã hội hóa trong ngành giáo dục, lĩnh vực giáo dục ngoài công lập đã có sự phát triển mạnh mẽ, đóng góp rất quan trọng cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo của nước nhà. Tuy nhiên, sự bất bình đẳng giữa giáo dục công lập và ngoài công lập đang diễn ra dưới rất nhiều hình thức và giáo dục công lập luôn được chiếm ưu thế hơn qua việc hỗ trợ học phí ở các địa phương. Có những tỉnh, thành hỗ trợ cả trong và ngoài công lập, nhưng cũng có tỉnh, thành chỉ hỗ trợ học phí cho học sinh ở lĩnh vực công. Nay trong dự thảo Luật, các chế độ tiền lương, ưu đãi...đang tập trung cho các nhà giáo ở lĩnh vực này, nhất là cơ sở giáo dục mầm non đang thiếu cục bộ ở một số nơi và Nhà nước chưa đáp ứng được cơ sở vật chất, trường học, giáo viên... chắc chắn hệ thống giáo dục ngoài công lập sẽ càng thêm khó khăn, không thể phát triển lớn mạnh như định hướng và sẽ rất khó để phát huy mọi nguồn lực xã hội cho giáo dục, đào tạo; như vậy chưa tạo được môi trường cạnh tranh lành mạnh, thêm gánh nặng cho phụ huynh và học sinh ở khu vực ngoài công lập củng như tạo bất bình đẳng trong thu nhập của các nhà giáo giữa hai lĩnh vực trong và ngoài công lập.

Từ đó, đại biểu Trần Quang Minh đề nghị đánh giá khách quan thu nhập bình quân của nhà giáo hiện nay so với lĩnh vực khác trong xã hội để từ đó tham mưu cho Chính phủ quy định chi tiết thật phù hợp với thực tế, đảm bảo chế độ ưu tiên nhưng phải bình đẳng, công bằng với các nhóm đối tượng trong ngành. 

Hồng Nhung (lược ghi)