Dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7; xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10/2024. Đây là dự án Luật có sự tác động, lan tỏa mạnh mẽ, trực tiếp đến đời sống của người lao động. Trong đợt Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 8 tại địa phương, tổ chức Công đoàn và đoàn viên công đoàn của các đơn vị có nhiều ý kiến, thể hiện sự quan tâm rất lớn đến dự án luật này, trong đó tập trung công tác tổ chức và tài chính Công đoàn, những điều kiện thiết yếu để Công đoàn thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình.

Tổ chức Công đoàn có nhiều cấp; ở địa phương có Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, Liên đoàn Lao động cấp huyện, Công đoàn ngành địa phương, Công đoàn cấp trên cơ sở, Công đoàn cơ sở. Đặc biệt, Dự thảo Luật có quy định đến việc tập trung quan tâm đến Công đoàn cơ sở, nhất là cán bộ công đoàn chuyên trách. Theo đó, đồng tình với các vị ĐBQH nên có một mục riêng về Công đoàn cơ sở; cán bộ công đoàn trưởng thành từ giai cấp công nhân và người lao động, được đoàn viên tín nhiệm lựa chọn, tôn vinh bầu cử như những “thủ lĩnh” của mình.

Quang cảnh làm việc tại Công ty TNHH Tiến Hùng

Cử tri tâm đắc với thảo luận của ĐBQH nên tăng quyền chủ động của Công đoàn trong công tác tổ chức, cán bộ; có như vậy Công đoàn mới thực hiện được vai trò đại diện của mình, có khả năng tập hợp được người lao động, vận động đoàn viên thực hiện chủ trương, pháp luật. Sự tín nhiệm của đoàn viên cùng với quyền chủ động của tổ chức Công đoàn sẽ tạo được đội ngũ cán bộ Công đoàn có chất lượng, đủ năng lực để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức giám sát, phản biện xã hội ngày càng tốt hơn.

Thông qua sự quyết định tương đối số lượng cán bộ, Công đoàn mới có điều kiện để lựa chọn những người có năng lực, trình độ và uy tín cao từ giai cấp công nhân cho tổ chức Công đoàn. Công đoàn chủ động số lượng cán bộ trên cơ sở khả năng tài chính của mình sẽ không ảnh hưởng đến ngân sách Nhà nước, rất hợp lý với đặc thù tổ chức Công đoàn.

Để chủ động công tác tổ chức, cán bộ và tăng cường thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ theo Dự thảo Luật, Công đoàn rất cần bảo đảm về tài chính để hoạt động. Công tác tổ chức, cán bộ và tài chính Công đoàn có mối quan hệ chặt chẽ và tác động lẫn nhau. Tài chính Công đoàn được hình thành chủ yếu từ đoàn phí công đoàn 1% tiền lương đoàn viên và kinh phí 2% tổng quỹ tiền lương do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trích nộp. Tài chính Công đoàn là mối quan hệ mật thiết giữa đoàn viên với tổ chức Công đoàn và giữa cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp với Công đoàn.

Đoàn phí Công đoàn chủ yếu để lại chi tiêu tại cơ sở, phục vụ cho mọi hoạt động của Công đoàn. Hoạt động Công đoàn càng mạnh mẽ, nhất là Công đoàn cơ sở; đặc biệt chăm lo, bảo vệ được đoàn viên, người lao động thì khả năng tập hợp người lao động tham gia Công đoàn càng đông và thực chất, dân chủ. Qua đó để không những tuyên truyền, phổ biến chủ trương, pháp luật thuận lợi mà việc thu đoàn phí càng tốt, tránh tìnhtrạng hoạt động công đoàn hình thức, gò ép; người lao động miễn cưỡng tham gia tổ chức Công đoàn và đóng đoàn phí.

Đoàn ĐBQH tỉnh trao Quảng Bình trao quà cho người lao động tại Công ty Cổ phần Lệ Ninh. Ảnh Khánh Trinh

ĐBQH nhất trí cao: kinh phí công đoàn được cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trích nộp 2% tổng quỹ tiền lương như luật hiện hành và được hạch toán như tiền lương... Trích nộp kinh phí công đoàn là mối quan hệ hữu quan giữa đơn vị sử dụng lao động với tổ chức Công đoàn và người lao động, đã được ghi từ Luật Công đoàn đầu tiên năm 1957. Kinh phí công đoàn phụ thuộc vào kết quả thực hiện nhiệm vụ, công tác của đơn vị; đặc biệt liên quan đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Kinh phí công đoàn do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thống nhất quản lý theo luật pháp; chủ yếu để lại chi tiêu tại cơ sở, theo dự luật là 75%. Có như vậy, Công đoàn mới có khả năng chi trả tiền lương cho cán bộ chuyên trách công đoàn, hạn chế cán bộ công đoàn kiêm nhiệm hưởng lương từ doanh nghiệp.

Dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) lần này được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 7 được cử tri quan tâm theo dõi, nhất là cán bộ, đoàn viên công đoàn và người lao động, đặc biệt trong dịp kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam. Dự án luật được sửa đổi bổ sung khá nhiều để phù hợp quá trình phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường nhiệm vụ, trách nhiệm tổ chức Công đoàn trong tình hình mới. Điều đó đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu kỹ lưỡng công tác tổ chức, cán bộ và tài chính công đoàn, tạo điều kiện thiết yếu để tổ chức Công đoàn thực hiện những quy định của pháp luật. Theo nội dung, chương trình kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này/.

HB