Theo báo cáo của UBND huyện Minh Hoá, tình hình khiếu nại, tố cáo giai đoạn từ 01/7/2016 đến 01/7/2021 tại cấp huyện có chiều hướng tăng lên, trong kỳ tiếp nhận 326 đơn (khiếu nại 129 đơn; tố cáo 103 đơn; kiến nghị, phản ánh 94 đơn), tăng 13 đơn so với thời điểm trước (giai đoạn 2010 -2015: 313 đơn). Trong 129 đơn khiếu nại được cấp huyện tiếp nhận thì lĩnh vực đất đai là 76 đơn, chiếm tỷ lệ 58,9%, lĩnh vực chính sách, xã hội là 10 đơn, đơn có nội dung khác là 43 đơn, chiếm tỷ lệ 33,3% so với tổng số đơn khiếu nại; tổng số đơn tố cáo tiếp nhận: 103 đơn. Trong 5 năm, cấp huyện đã tiếp thường xuyên 206 lượt công dân trong đó tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu là 139 lượt. Tổng số lượt đã tiếp tại UBND các xã là 892 vụ việc. Trong đó số vụ việc được giải thích hướng dẫn trực tiếp: 735 vụ, số vụ việc ra văn bản hướng dẫn 152 vụ, chuyển các cơ quan có thẩm quyền giải quyết 5 vụ).

Đồng chí Đinh Minh Hương - Phó Chủ tịch UBND huyện Minh Hoá giải trình các ý kiến của Đoàn giám sát

Xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng, việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo được UBND huyện căn cứ theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, các Nghị định của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn có liên quan của Thanh tra Chính phủ. Nhờ vậy mà trong 5 năm, chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo được nâng lên, các quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo được ban hành đảm bảo thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định, việc xác minh thu thập thông tin, chứng cứ, việc tổ chức đối thoại, giải quyết tố cáo luôn đảm bảo bí mật thông tin về người tố cáo; việc công khai kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo đảm bảo được tiến hành theo quy định.

Toàn cảnh phiên giám sát

Bên cạnh đó, UBND huyện cũng gặp một số khó khăn trong công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị như: phản ánh ở cấp cơ sở được ghi chép, theo dõi chung trong một sổ, không mở sổ theo dõi riêng đối với từng loại gây khó khăn cho việc theo dõi, phân loại, thống kê, tổng hợp kết quả thực hiện. Một số vụ việc thời hạn giải quyết kéo dài so với quy định do sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các phòng, ban chuyên môn và đơn vị tiếp nhận khiếu nại, tố cáo. Nhiều vụ việc đã xem xét giải quyết xong nhưng không báo cáo kết quả cho UBND huyện và cơ quan chức năng có liên quan để theo dõi, chỉ đạo. Cán bộ tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một số xã thường xuyên thay đổi, chưa được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, còn lúng túng trong việc giải thích, trả lời cho công dân, nhất là những vụ việc có tính chất phức tạp. 

Đồng chí Lê Phong Hồng - Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBHQ và HĐND tỉnh phát biểu  

Giải trình ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát đối với các vụ việc có tính chất phức tạp trên địa bàn, đại diện UBND huyện Minh Hoá giải thích nguyên nhân, do địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số nên nhiều người dân có trình độ dân trí, hiểu biết pháp luật thấp. Một số trường hợp dù đã có bản án của toà và các cơ quan chức năng nhưng người dân không chấp hành mà tiếp tục khiếu kiện kéo dài, vượt cấp mà điển hình là vụ việc không chấp nhận bản án của một hộ dân ở xã Hoá Sơn, các hộ dân ở thị trấn Quy Đạt, Hồng Hoá, Trung Hoá. Đối với những trường hợp này, Huyện đã chỉ đạo các xã thực hiện công tác tuyên truyền vận động để người dân chấp hành kết luận cũng như bản án liên quan. 

Bên cạnh đó, một số vụ việc tranh chấp đất đai do quá trình đo đạc chưa thống nhất cho nên sự chồng lấn giữa các hộ vẫn xảy ra. Để giải quyết tình trạng này, UBND huyện đề nghị Sở Tài nguyên và môi trường hỗ trợ kinh phí để cấp đổi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân.

UBND huyện cũng đề nghị kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại, tố cáo từ khi thụ lý thay vì 30 ngày như hiện nay bởi lẽ việc chuyển đơn, nghiên cứu, thẩm tra không thể giải quyết trong thời gian ngắn, với khối lượng công việc ở cấp huyện, rất khó để đảm bảo giải quyết thấu đáo, hợp lý hợp tình trong khoảng thời gian quy định. Trình bày khó khăn về nhân lực bộ phận tiếp công dân, giải quyết đơn thư mỏng, không thống nhất đầu mối, các văn bản quy định về chức năng thực hiện nhiệm vụ này tại các Nghị định, quy định liên quan cũng không thống nhất, chồng chéo giữa Thanh tra và Văn phòng UBND huyện, Chánh Thanh tra huyện Minh Hoá cũng đề xuất việc bố trí công chức phụ trách riêng việc tiếp công dân, xử lý đơn thư cho thanh tra huyện. 

Đồng chí Trần Quang Minh kết luận tại phiên giám sát

Kết luận tại buổi làm việc, đồng chí Trần Quang Minh – Trưởng Đoàn giám sát tiếp thu những kiến nghị của UBND huyện Minh Hoá và ghi nhận những nỗ lực của huyện trong vấn đề tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Xác định nhiệm vụ tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo là nhiệm vụ thường xuyên, tất yếu giải quyết những vấn đề phát sinh trong đời sống, đồng chí Trần Quang Minh cho rằng người làm công tác xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo cần phải tỉnh táo và khách quan, bình tĩnh khi tiếp nhận các vấn đề của người dân, cần hài hoà lợi ích của nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Phó Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh cũng khẳng định cần đánh giá lại vai trò của cấp xã trong việc xử lý vấn đề này đặc biệt chú trọng đến vấn đề huy động các tổ chức đoàn thể tiến hành công tác dân vận hoà giải, tuyên truyền, vận động; đồng chí đề nghị UBND huyện hoàn thiện báo cáo giám sát để làm cơ sở cho Đoàn giám sát xây dựng báo cáo gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. 

Phòng Công tác Quốc hội